کنجد، این دانه کوچک اما پرخاصیت، حالا بیش از گذشته مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. نتایج یک مطالعه جدید نشان می‌دهد که مصرف منظم محصولات کنجدی مانند روغن، دانه یا ارده می‌تواند به بهبود شاخص‌های قند خون و کلسترول در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ کمک کند. این یافته‌ها، کنجد را به‌عنوان یک مکمل غذایی مؤثر در سبک زندگی سالم برای بیماران دیابتی معرفی می‌کند.
دیابت و سلامت قلب؛ ارتباطی فراتر از قند خون
دیابت تنها به افزایش قند خون محدود نمی‌شود. این بیماری مزمن با مجموعه‌ای از اختلالات متابولیکی همراه است که خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌دهد. از جمله این اختلالات می‌توان به افزایش کلسترول LDL، بالا رفتن سطح تری‌گلیسرید و بروز استرس اکسیداتیو مزمن اشاره کرد. این عوامل به مرور زمان به دیواره رگ‌ها آسیب رسانده و زمینه‌ساز تصلب شرایین و حملات قلبی می‌شوند.
کنجد؛ فراتر از یک افزودنی خوش‌طعم
کنجد قرن‌هاست که در آشپزی ملل مختلف جایگاه ویژه‌ای دارد، اما خواص درمانی آن به‌تازگی مورد توجه علمی قرار گرفته است. این دانه مغذی حاوی ترکیبات فعالی مانند سزامین و سزامول است که خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارند و از عملکرد قلب، کبد و سیستم ایمنی بدن حمایت می‌کنند. همچنین، کنجد منبع خوبی از اسیدهای چرب مفید، فیبر، ویتامین‌های گروه B و مواد معدنی مانند منیزیم و کلسیم است.
یافته‌های علمی درباره تأثیر کنجد بر دیابت
در یک متاآنالیز منتشرشده در نشریه Diabetes & Metabolic Syndrome، داده‌های ۱۳ مطالعه بالینی با مشارکت ۷۳۱ فرد مبتلا به دیابت بررسی شد. شرکت‌کنندگان به مدت ۶ تا ۱۲ هفته، محصولات کنجدی را در رژیم غذایی خود گنجاندند. نتایج این بررسی نشان داد که مصرف منظم کنجد می‌تواند اثرات مثبتی بر کنترل دیابت داشته باشد:
- کاهش قند خون ناشتا
- کاهش سطح هموگلوبین A1c (شاخص کنترل بلندمدت قند خون)
- کاهش قند خون پس از صرف غذا
- کاهش کلسترول LDL و کلسترول کلی
- افزایش فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی مهم مانند کاتالاز (CAT) و سوپراکسید دیسموتاز (SOD)
اهمیت مصرف مداوم کنجد
یکی از نکات مهم این مطالعه، کاهش اثرات مثبت کنجد پس از قطع مصرف آن بود. این موضوع نشان می‌دهد که برای بهره‌مندی از خواص کنجد، مصرف مداوم و منظم آن ضروری است. البته باید توجه داشت که کیفیت شواهد فعلی هنوز متوسط ارزیابی می‌شود و انجام مطالعات گسترده‌تر و طولانی‌مدت برای تأیید قطعی این نتایج لازم است.
روش‌های ساده برای افزودن کنجد به رژیم غذایی
برای بهره‌بردن از خواص کنجد، می‌توان آن را به‌راحتی در وعده‌های غذایی روزانه گنجاند:
- استفاده از روغن کنجد در تهیه سالاد، غذاهای تفت‌داده یا پخت‌وپز
- پاشیدن دانه کنجد بو داده روی برنج، نان، سبزیجات یا سوپ
- افزودن ارده به صبحانه، تهیه دیپ‌های خانگی یا ترکیب در اسموتی‌ها
توصیه پایانی: کنجد، مکملی مفید اما نه جایگزین درمان
اگرچه کنجد می‌تواند نقش مؤثری در بهبود شاخص‌های متابولیکی ایفا کند، اما نباید به‌عنوان جایگزین دارو یا درمان اصلی دیابت در نظر گرفته شود. بیماران دیابتی پیش از ایجاد تغییرات عمده در رژیم غذایی خود، باید با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنند—به‌ویژه اگر داروهای کنترل قند یا کلسترول مصرف می‌کنند.
کنجد، با خواص متعدد خود، می‌تواند بخشی از یک سبک زندگی سالم باشد و در کنار تغذیه مناسب، فعالیت بدنی و کنترل استرس، به بهبود کیفیت زندگی بیماران دیابتی کمک کند.
لعیا آزاده
من فارغ‌التحصیل رشته رسانه و ارتباطات هستم و از همان دوران دانشگاه به پتانسیل فضای مجازی و رسانه‌های دیجیتال برای تولید محتوا علاقه‌مند شدم. فعالیت حرفه‌ای خودم را از سال ۱۳۹۷ با مدیریت یک وبلاگ و شبکه‌های اجتماعی برای یک برند کوچک آغاز کردم. پس از کسب تجربه در زمینه تولید محتوای دیجیتال و بازاریابی، اکنون به عنوان دبیر سرویس محتوای دیجیتال در یک مجله اینترنتی شناخته‌شده فعالیت می‌کنم. تلاش من این است که با بهره‌گیری از روندهای جدید، محتوایی جذاب و تعاملی برای مخاطبان تولید کنم.