یاد آن کاست‌های صوتی و تصویری که با لفافه‌های پلاستیکی رنگی‌اش به بازار می‌آمدند، بیفتید؛ حالا تصور کنید همین قالب خاطره‌انگیز در خدمت ذخیره‌سازی اطلاعات دیجیتال به‌روزی درمی‌آید. پژوهشگران با ایده‌ای نوآورانه، ظاهر کاست مغناطیسی را حفظ کرده و درون آن «مولکول‌های DNA» را جایگزین نواری کردند که زمانی موسیقی را منتقل می‌کرد. نتیجه، دستگاهی است به نام کاست DNA که می‌تواند نقطه عطفی در راهکارهای پایدار ذخیره‌سازی باشد.
از مغناطیس تا مولکول
در کاست‌های کلاسیک، داده‌ها با میدان مغناطیسی روی نوار دومرحله‌ای ضبط می‌شدند و با گذر زمان کیفیت کاهش می‌یافت. اما در کاست DNA:
- هر فایل دیجیتال (نوشته، عکس، صدا یا ویدئو) به رشته‌های کوتاه DNA کدگذاری و داخل محفظه کاست جای می‌گیرد
- خواندن و نوشتن اطلاعات با فناوری‌های سنتز و توالی‌یابی DNA انجام می‌شود، نه مغناطیس
استفاده از DNA به این معناست که حجم عظیمی از اطلاعات—تا ۳۶ پتابایت—می‌تواند بر حجمی به‌اندازه یک قوطی کبریت ذخیره شده و برای صدها تا هزاران سال بدون نیاز به انرژی مداوم بماند.
مزایا و چالش‌ها
مزایای کلیدی کاست DNA:
- تراکم فوق‌العاده داده—چندین برابر هارددرایوهای امروزی
- ماندگاری صدها نسل انسانی بدون نیاز به نگهداری دائمی
- مصرف انرژی پایین در حالت ذخیره‌سازی
با این حال چالش‌هایی نیز در مسیر رشد این فناوری وجود دارد:
- هزینه نسبتا بالای سنتز و خوانش DNA نسبت به روش‌های مرسوم
- نیاز به الگوریتم‌های پیچیده اصلاح خطا برای دقت بیشتر
- سرعت نسبتاً پایین نوشتن و خواندن داده در مقایسه با ذخیره‌سازهای الکترونیکی
آینده‌ای با کاست DNA
در حال حاضر این فناوری در مراحل آزمایشی و آزمایشگاهی قرار دارد، اما چشم‌اندازش در مراکز داده بزرگ بسیار امیدوارکننده است. تصور کنید داده‌های آرشیوی سازمان‌ها یا کتابخانه‌های دیجیتال بدون نگرانی از فساد رسانه و با مصرف انرژی ناچیز در سرورهایی نگهداری شود که هر چند سال یک‌بار تنها برای ده دقیقه برق نیاز دارند. کاست DNA ترکیبی از نوستالژی و نبوغ علمی است که می‌تواند یک بار برای همیشه بحران فضای ذخیره‌سازی و مصرف انرژی را مدیریت کند.
لعیا آزاده
من فارغ‌التحصیل رشته رسانه و ارتباطات هستم و از همان دوران دانشگاه به پتانسیل فضای مجازی و رسانه‌های دیجیتال برای تولید محتوا علاقه‌مند شدم. فعالیت حرفه‌ای خودم را از سال ۱۳۹۷ با مدیریت یک وبلاگ و شبکه‌های اجتماعی برای یک برند کوچک آغاز کردم. پس از کسب تجربه در زمینه تولید محتوای دیجیتال و بازاریابی، اکنون به عنوان دبیر سرویس محتوای دیجیتال در یک مجله اینترنتی شناخته‌شده فعالیت می‌کنم. تلاش من این است که با بهره‌گیری از روندهای جدید، محتوایی جذاب و تعاملی برای مخاطبان تولید کنم.