یک مطالعهٔ تازه که در مجله Nature Communications منتشر شده، از توسعهٔ «کلاه فراصوت» خبر می‌دهد؛ دستگاهی غیرتهاجمی که با دقت بسیار بالا توانایی تحریک مناطق عمیق مغز را دارد و می‌تواند جایگزینی برای روش متداول تحریک عمقی مغز (DBS) در بیماران پارکینسون باشد. این فناوری محصول همکاری دانشگاه کالج لندن (UCL) و دانشگاه آکسفورد است و سرآغازی برای درمان سایر بیماری‌های عصبی مانند افسردگی، آلزایمر و درد مزمن نیز قلمداد می‌شود.
چگونه کار می‌کند؟
کلاه فراصوت از ۲۵۶ منبع صوتی تشکیل شده که درون یک قاب هماهنگ با دستگاه MRI قرار می‌گیرند. این منابع امواج مکانیکی متمرکز تولید می‌کنند و می‌توانند نواحی کوچکی از مغز—حدود اندازه یک دانه برنج—را با دقتی هزار برابر بهتر از سونوگرافی معمولی هدف قرار دهند. در آزمایش اولیه، محققان این امواج را به «لوب زانویی جانبی» (LGN) که نقش کلیدی در انتقال اطلاعات بینایی به قشر مغز دارد، هدایت کردند. نتیجهٔ اسکن‌های fMRI نشان داد فعالیت قشر بینایی پس از تحریک کاهش معناداری یافت و این اثر تا ۴۰ دقیقه پس از خاموش کردن دستگاه ادامه داشت.
نقاط قوت کلاه فراصوت
- دقت فوق‌العاده: امکان هدف‌گیری ساختارهای عمیق و بسیار کوچک مغزی بدون نیاز به جراحی
- غیرتهاجمی و برگشت‌پذیر: حذف کاشت الکترود و خطر عفونت یا آسیب دائمی
چشم‌انداز بالینی و آیندهٔ تحقیق
محققان در گام بعدی قصد دارند با تمرکز بر نواحی مرتبط با کنترل حرکات، لِرز دست و نشانه‌های پارکینسون را مهار کنند. از سوی دیگر، امکان کاربرد در درمان سندرم تورت، افسردگی مقاوم به درمان و بازتوانی پس از سکته مغزی نیز مورد بررسی قرار گرفته است.
- انجام کارآزمایی‌های بالینی برای اثبات اثربخشی در بیماران مبتلا به پارکینسون
- کوچک‌سازی دستگاه و طراحی نسخهٔ قابل‌حمل برای استفاده در کلینیک‌ها و بیمارستان‌ها
با تثبیت این روش بالینی، کلاه فراصوت می‌تواند نقطه‌عطفی در نورومدولاسیون—تغییر فعالیت عصبی به کمک فناوری—به شمار رود و راه را برای درمان ایمن، سریع و مقرون‌به‌صرفهٔ بیماری‌های عصبی هموار سازد.
لعیا آزاده
من فارغ‌التحصیل رشته رسانه و ارتباطات هستم و از همان دوران دانشگاه به پتانسیل فضای مجازی و رسانه‌های دیجیتال برای تولید محتوا علاقه‌مند شدم. فعالیت حرفه‌ای خودم را از سال ۱۳۹۷ با مدیریت یک وبلاگ و شبکه‌های اجتماعی برای یک برند کوچک آغاز کردم. پس از کسب تجربه در زمینه تولید محتوای دیجیتال و بازاریابی، اکنون به عنوان دبیر سرویس محتوای دیجیتال در یک مجله اینترنتی شناخته‌شده فعالیت می‌کنم. تلاش من این است که با بهره‌گیری از روندهای جدید، محتوایی جذاب و تعاملی برای مخاطبان تولید کنم.