شرکت هواپیماسازی اروپایی ایرباس در اقدامی بیسابقه، دستور فراخوان فوری و گستردهای را برای حدود ۶ هزار فروند از جتهای مسافربری خانواده A320 صادر کرده است. این تصمیم حیاتی پس از کشف یک نقص نرمافزاری جدی اتخاذ شد که میتواند به دلیل تابش شدید پرتوهای خورشیدی، در سیستم کنترل پرواز اختلال ایجاد کرده و به شیرجه ناگهانی هواپیما منجر شود. این فراخوان که تقریباً نیمی از ناوگان جهانی مدلهای A320، A319 و A321 را در بر میگیرد، تبعات گستردهای برای برنامههای پروازی ایرلاینها در سراسر جهان در آستانه فصل تعطیلات به دنبال داشته است.
نقص نرمافزاری در قلب سیستم کنترل پرواز ایرباس A320
تحقیقات گسترده ایرباس نشان داده است که تابش شدید پرتوهای خورشیدی میتواند به فساد دادهها در کامپیوتر کنترل پرواز، بهویژه در سیستمی به نام ELAC (Electronic Control Augmentation Computer) منجر شود. این کامپیوتر نقش محوری در هدایت هواپیما ایفا میکند؛ وظیفه آن انتقال دستورات خلبان به سطوح کنترلکننده دم و تنظیم زاویه دماغه هواپیما است. هرگونه اختلال در عملکرد ELAC میتواند پیامدهای فاجعهباری داشته باشد، از جمله از دست دادن کنترل ارتفاع و شیرجه ناگهانی هواپیما بدون فرمان خلبان. این نقص خطرناک پس از یک حادثه در تاریخ ۳۰ اکتبر در پرواز شرکت JetBlue کشف شد؛ جایی که هواپیما در حین پرواز دچار افت ناگهانی ارتفاع شد و خدمه پرواز مجبور به فرود اضطراری شدند. این رویداد زنگ خطر را برای ایمنی ناوگان ایرباس A320 به صدا درآورد.
ابعاد گسترده فراخوان اضطراری ایرباس و تأثیر بر ایرلاینها
حدود ۶ هزار فروند از هواپیماهای خانواده A320 شامل مدلهای A319، A320 و A321، مشمول این فراخوان اضطراری هستند. دستورالعمل ایمنی صادر شده از سوی ایرباس با شدت تمام بر لزوم "اعمال تغییرات پیش از پرواز بعدی" تأکید دارد. این الزام سختگیرانه، موجب بروز هرجومرج قابل توجهی در جدول پروازی ایرلاینهای بزرگ بینالمللی شده است:
امریکن ایرلاینز: ۳۴۰ فروند از هواپیماهای این شرکت نیاز فوری به بهروزرسانی دارند.
آویانکای کلمبیا: ۷۰ درصد از ناوگان این ایرلاین زمینگیر شده و فروش بلیط را تا ۱۰ روز متوقف کرده است.
ANA ژاپن: مجبور به لغو ۶۵ پرواز تنها در یک روز شده است.
راهحلهای فنی و چالشهای پیشرو برای ناوگان ایرباس
برای اغلب هواپیماهای متأثر از این فراخوان، راهحل نسبتاً سادهای در نظر گرفته شده است: بازگشت به نسخه قبلی نرمافزار که تقریباً ۲ ساعت زمان میبرد. با این حال، وضعیت برای حدود ۱۰۰۰ فروند هواپیمای دیگر پیچیدهتر است و ممکن است نیازمند تعویض سختافزاری باشد. این امر به دلیل کمبود ظرفیت در مراکز تعمیر و نگهداری هوایی در سراسر جهان، میتواند منجر به زمینگیر شدن این هواپیماها برای مدت زمان طولانیتری شود و خسارات مالی و عملیاتی قابل توجهی را به ایرلاینها وارد آورد.
درسهایی از گذشته: یادآور بحرانهای ایمنی در صنعت هوانوردی
این فراخوان گسترده، بار دیگر توجهات را به اهمیت حیاتی نرمافزارهای کنترل پرواز در هواپیماهای مدرن جلب میکند و شباهتهای نگرانکنندهای با بحران زمینگیر شدن بوئینگ ۷۳۷ مکس دارد. در آن حادثه نیز، یک نقص نرمافزاری در سیستم MCAS منجر به سقوط دو هواپیما و کشته شدن صدها نفر شد. این وقایع نشان میدهند که چگونه کوچکترین باگ یا آسیبپذیری در سیستمهای نرمافزاری پیچیده، میتواند ایمنی هزاران مسافر را به خطر بیندازد و تأکیدی است بر لزوم بررسیهای مداوم، بهروزرسانیهای منظم و رویکردی بیوقفه در تضمین بالاترین استانداردهای ایمنی در صنعت هوانوردی. این رخداد جدید در فراخوان ایرباس A320، بار دیگر لزوم توجه ویژه به تعامل میان سختافزار، نرمافزار و عوامل محیطی مانند تابشهای کیهانی در طراحی و بهرهبرداری از هواپیماهای پیشرفته را گوشزد میکند.
مطالب مرتبط
- افشای فهرست جدید شویندههای فاقد مجوز؛ تهدیدی جدی برای سلامت مصرفکنندگان
- تحولی بزرگ در یوتیوب: شخصیسازی فید اصلی با چتبات هوش مصنوعی آغاز میشود
- جمعه سیاه ایرانی: چگونه تخفیفهای پرزرقوبرق به تلهای برای جیب مشتری تبدیل میشود
- افشای فهرست جدید شویندههای فاقد مجوز؛ تهدیدی جدی برای سلامت مصرفکنندگان
لعیا آزاده
من فارغالتحصیل رشته رسانه و ارتباطات هستم و از همان دوران دانشگاه به پتانسیل فضای مجازی و رسانههای دیجیتال برای تولید محتوا علاقهمند شدم. فعالیت حرفهای خودم را از سال ۱۳۹۷ با مدیریت یک وبلاگ و شبکههای اجتماعی برای یک برند کوچک آغاز کردم. پس از کسب تجربه در زمینه تولید محتوای دیجیتال و بازاریابی، اکنون به عنوان دبیر سرویس محتوای دیجیتال در یک مجله اینترنتی شناختهشده فعالیت میکنم. تلاش من این است که با بهرهگیری از روندهای جدید، محتوایی جذاب و تعاملی برای مخاطبان تولید کنم.