پژوهشی تازه از دانشگاه ریدینگ نشان می‌دهد که در میان پستانداران، هرچه طول انگشت شست بیشتر باشد، ظرفیت مغز نیز بزرگ‌تر و ساختار نئوکورتکس پیچیده‌تر تکامل یافته است. این کشف، نگاه دیرینه علوم اعصاب به رابطه مستقیم فقط مغز و هوش را دگرگون می‌کند و نقش دست‌ها را در تکامل شناختی برجسته می‌سازد.
در حالی که پیش‌تر تصور می‌شد مخچه مسئول مهارت‌های حرکتی و نئوکورتکس مرکز تفکر و پردازش حسی است، این مطالعه ارتباط مستقیم طول شست با حجم و ساختار نئوکورتکس را تأیید کرده است. به عبارت دیگر، همان توانایی کنترل دقیق شست که ابزارسازی و مهارت‌های دستی را ممکن ساخت، هم‌زمان مغز را برای انجام افکار پیچیده، خلاقیت و زبان آماده کرد.
تیم تحقیق با بررسی ۹۴ گونهٔ پستاندار زنده و منقرض‌شده، از لمورها و نخستی‌های اولیه تا انسان امروزی، دریافت حتی با حذف داده‌های انسانی نیز طول شست و میزان رشد نئوکورتکس رابطهٔ معناداری دارد. این الگو نشان می‌دهد فشار انتخاب طبیعی برای گرفتن اشیا و استفاده از ابزار، در کنار رشد مهارت‌های حرکتی، محرکی قدرتمند برای افزایش ظرفیت شناختی بوده است.
از منظر تکاملی، افزایش طول انگشت شست موجب بهبود مهار اشیا و دقت دستکاری می‌شد و به‌تدریج مغز را به توسعه مدارهای عصبی پیشرفته‌تر وادار می‌کرد. این تعامل دو‌جانبه – دست‌ها هوش را پیش می‌بردند و مغز توانایی‌های حرکتی را بهینه می‌ساخت – زمینه‌ساز جهش‌های بزرگ در فرهنگ و فناوری اولیه بشر شد.
علاوه بر دستاوردهای تکاملی، این یافته‌ها برای رشته‌های انسان‌شناسی و مهندسی رباتیک نیز الهام‌بخش است. پژوهشگران پیشنهاد می‌کنند با تحلیل فسیل‌های دست و متاکارپال‌های گونه‌های منقرض‌شده بتوان درک بهتری از قابلیت‌های شناختی اجداد به‌دست آورد و در طراحی ربات‌های دقیق با بازوهای مفصل‌دار، از این هم‌افزایی مفهومی بهره برد.
در مجموع، کشف ارتباط طول انگشت شست و حجم نئوکورتکس نه تنها مرزهای درک ما از هوش پستانداران را توسعه می‌دهد، بلکه نشان می‌دهد تغییرات کوچک در شمایل دست می‌تواند پنجره‌ای به فرایندهای اعصاب شناختی و داستان طولانی فرهنگ و تمدن انسان باشد.
لعیا آزاده
من فارغ‌التحصیل رشته رسانه و ارتباطات هستم و از همان دوران دانشگاه به پتانسیل فضای مجازی و رسانه‌های دیجیتال برای تولید محتوا علاقه‌مند شدم. فعالیت حرفه‌ای خودم را از سال ۱۳۹۷ با مدیریت یک وبلاگ و شبکه‌های اجتماعی برای یک برند کوچک آغاز کردم. پس از کسب تجربه در زمینه تولید محتوای دیجیتال و بازاریابی، اکنون به عنوان دبیر سرویس محتوای دیجیتال در یک مجله اینترنتی شناخته‌شده فعالیت می‌کنم. تلاش من این است که با بهره‌گیری از روندهای جدید، محتوایی جذاب و تعاملی برای مخاطبان تولید کنم.