صنعت نساجی که سال‌ها به استفاده از مواد شیمیایی خطرناک مانند فرمالدهید و PFAS برای تکمیل پارچه وابسته بود، اکنون در آستانه تحولی بزرگ قرار دارد. پژوهشگران موفق شده‌اند با بهره‌گیری از روغن طبیعی بذر پنبه، پارچه‌هایی تولید کنند که هم ضدآب و مقاوم‌اند و هم فاقد ترکیبات سمی. این دستاورد نه‌تنها گامی مهم در جهت حفظ محیط زیست است، بلکه نویدبخش آینده‌ای ایمن‌تر و پایدارتر در تولید پوشاک محسوب می‌شود.
پایان استفاده از فرمالدهید و PFAS در تکمیل پارچه
در فرآیندهای سنتی تکمیل پارچه، استفاده از رزین‌های شیمیایی برای ایجاد خاصیت‌هایی مانند ضدچروک بودن و مقاومت در برابر آب، امری رایج بود. اما این مواد، به‌ویژه فرمالدهید و PFAS، با خطرات زیست‌محیطی و سلامتی همراه هستند. حالا محققان دانشگاه NC State به رهبری پروفسور ریچارد وندیتی، موفق شده‌اند با استفاده از روغن بذر پنبه، پارچه‌های پنبه‌ای را به‌گونه‌ای پوشش دهند که بدون نیاز به مواد شیمیایی، خواص مورد نظر را داشته باشند.
فناوری نوین با پیوندهای اپوکسی طبیعی
در این روش، مولکول‌های روغن بذر پنبه با سلولز موجود در پارچه واکنش داده و پیوندهای اپوکسی ایجاد می‌کنند. این پیوندها باعث می‌شوند پارچه در برابر چروک شدن و نفوذ آب مقاوم شود، بدون آنکه نیاز به افزودن مواد شیمیایی خارجی باشد. نتیجه نهایی، پارچه‌ای سبک، قابل بازیافت، ایمن و سازگار با محیط زیست است.
عملکرد ضدآب چشمگیر تا زاویه ۱۲۵ درجه
بر اساس آزمایش‌های انجام‌شده، پارچه‌هایی که با این روغن طبیعی پوشش داده شده‌اند، زاویه تماس قطرات آب با سطح پارچه را تا ۱۲۵ درجه افزایش داده‌اند. این عدد نشان‌دهنده نفوذپذیری بسیار پایین و خاصیت ضدآب قابل توجه این پارچه‌هاست. در مقابل، پارچه‌های بدون پوشش، آب را به‌طور کامل جذب می‌کردند.
مزایای اقتصادی و زیست‌محیطی
این فناوری علاوه بر ایمنی بالا، از نظر اقتصادی نیز مقرون‌به‌صرفه است. برخلاف رزین‌های شیمیایی که نیازمند فرآیندهای پیچیده و مواد افزودنی گران‌قیمت هستند، در این روش از خود محصول پنبه برای تکمیل پارچه استفاده می‌شود. این موضوع باعث کاهش هزینه‌ها و افزایش پایداری تولید می‌شود.
چشم‌انداز آینده صنعت نساجی
پژوهشگران در حال بررسی قابلیت‌های بیشتر این فناوری هستند؛ از جمله مقاومت در برابر پارگی، دوام در شست‌وشو و حفظ کیفیت در طول زمان. هدف نهایی، توسعه فرآیندهایی مبتنی بر آب است که بتوانند جایگزین کامل روش‌های شیمیایی فعلی شوند و صنعت نساجی را به سمت تولیدی سبز و مسئولانه سوق دهند.
گام بلند به سوی نساجی پایدار
این دستاورد علمی نه‌تنها راهی برای تولید پارچه‌های کاربردی بدون استفاده از مواد مضر را فراهم کرده، بلکه مسیر جدیدی برای تحول بنیادین در صنعت پوشاک گشوده است. استفاده از عصاره طبیعی بذر پنبه به‌عنوان پوشش پارچه، نشان‌دهنده حرکت به‌سوی آینده‌ای سبز، ایمن و بوم‌گراست. با ادامه توسعه این فناوری، می‌توان امیدوار بود که روزی پارچه‌هایی کاملاً طبیعی، بدون هیچ‌گونه ماده شیمیایی، در بازار جهانی عرضه شوند.
لعیا آزاده
من فارغ‌التحصیل رشته رسانه و ارتباطات هستم و از همان دوران دانشگاه به پتانسیل فضای مجازی و رسانه‌های دیجیتال برای تولید محتوا علاقه‌مند شدم. فعالیت حرفه‌ای خودم را از سال ۱۳۹۷ با مدیریت یک وبلاگ و شبکه‌های اجتماعی برای یک برند کوچک آغاز کردم. پس از کسب تجربه در زمینه تولید محتوای دیجیتال و بازاریابی، اکنون به عنوان دبیر سرویس محتوای دیجیتال در یک مجله اینترنتی شناخته‌شده فعالیت می‌کنم. تلاش من این است که با بهره‌گیری از روندهای جدید، محتوایی جذاب و تعاملی برای مخاطبان تولید کنم.