با افزایش استقبال از خودروهای مجهز به گیربکس اتوماتیک، شناخت رفتارهای نادرستی که ممکن است به این قطعه حیاتی آسیب وارد کند، برای رانندگان ضروری‌تر از گذشته است. هرچند این سیستم‌ها سهولت رانندگی را فراهم کرده‌اند، اما در صورت رعایت نکردن اصول فنی، می‌توانند دچار اختلالاتی پرهزینه شوند.
در ادامه، به پنج اشتباه رایج در استفاده از گیربکس اتوماتیک پرداخته می‌شود که بسیاری از رانندگان ممکن است ناآگاهانه مرتکب شوند:
۱. شروع حرکت با دنده‌خلاص و دور موتور بالا
برخی رانندگان برای شتاب‌گیری ناگهانی، خودرو را در حالت خلاص قرار داده و دور موتور را افزایش می‌دهند، سپس به دنده حرکت (Drive) منتقل می‌کنند. این تکنیک، فشار شدیدی به مبدل گشتاور وارد کرده و منجر به اختلال در انتقال نیرو می‌شود. این رفتار، مشابه فروبردن سریع مخلوط‌کن در خمیر غلیظ است که باعث برخورد و فرسایش ناگهانی قطعات داخلی می‌شود.
۲. عدم استفاده از ترمز دستی هنگام توقف
دنده پارک خودرو تنها با یک قطعه فلزی کوچک به نام «پنجه پارک» محور خروجی گیربکس را قفل می‌کند. در صورت توقف خودرو روی سراشیبی بدون فعال کردن ترمز دستی، فشار وزن خودرو مستقیماً به این قطعه وارد می‌شود که در بلندمدت احتمال شکست آن وجود دارد. استفاده هم‌زمان از ترمز دستی، ضمن ایجاد ایمنی بیشتر، عمر قطعات مکانیکی را افزایش می‌دهد.
۳. ترمز گرفتن با پای چپ
هرچند در مسابقات اتومبیلرانی این روش رایج است، اما در رانندگی شهری ممکن است با فشار هم‌زمان به پدال‌های گاز و ترمز همراه شود. این موضوع می‌تواند عملکرد گیربکس را مختل کرده و منجر به افزایش مصرف سوخت، داغ شدن ترمز و کاهش کنترل شود. حافظه عضلانی پاها باید مطابق با شرایط اضطراری تربیت شود و این سبک رانندگی برای اکثر افراد ایمن نیست.
۴. قرار دادن خودرو در حالت خلاص هنگام حرکت در سراشیبی
برخی افراد تصور می‌کنند با انتقال خودرو به دنده‌خلاص در مسیرهای سراشیبی، مصرف سوخت کاهش می‌یابد. در حالی‌که این روش کنترل خودرو را محدود کرده و راننده را در شرایط حساس دچار مشکل می‌کند. روش ایمن‌تر برای کاهش سرعت، استفاده از ترمز موتوری با کاهش دنده به حالت “۳” یا “L” است که هم کنترل بهتری ایجاد می‌کند و هم فشار کمتری به ترمزها وارد می‌شود.
۵. پر کردن بیش از اندازه روغن گیربکس
روغن گیربکس نقش کلیدی در انتقال نیرو دارد، اما اضافه کردن بیش از حد آن باعث ایجاد حباب‌های هوا، افزایش دمای داخلی و کاهش کارایی روانکاری می‌شود. این موضوع فشار زیادی به مبدل گشتاور وارد کرده و در نهایت موجب خرابی کامل گیربکس خواهد شد. تعویض اصولی و دوره‌ای روغن گیربکس، راهکاری مناسب برای حفظ سلامت سیستم انتقال قدرت است.
جمع‌بندی:
برای حفظ عملکرد صحیح گیربکس‌های اتوماتیک، لازم است رانندگان با ویژگی‌های فنی این سیستم آشنا باشند و از رفتارهایی که منجر به آسیب مکانیکی می‌شود خودداری کنند. رعایت این نکات ساده، در بلندمدت به صرفه‌جویی در هزینه‌های تعمیرات و افزایش ایمنی خودرو کمک خواهد کرد.