پروژه مشترک ناسا و USGS با نام GEMx به کمک حسگرهای فضایی مستقر بر پهپاد و هواپیماهای تحقیقاتی، نخستین نقشه‌برداری دقیق از ذخایر لیتیوم، کبالت و عناصر خاکی کمیاب در غرب و جنوب غرب ایالات متحده را منتشر کرد. این طرح نوآورانه از فناوری طیف‌سنجی لیزری و مادون قرمز بهره می‌برد تا ترکیب شیمیایی سنگ‌ها و خاک را در مقیاس پهناور پایش کند.
ضرورت کشف منابع معدنی حیاتی
افزایش روزافزون تقاضا برای باتری‌های خودروهای برقی، سیستم‌های ذخیره انرژی بادی و خورشیدی و نیز تجهیزات پزشکی پیشرفته، به تأمین مقادیر بیشتری لیتیوم، کبالت و نئودیمیم نیاز دارد. تا امروز بخش عمده این مواد استراتژیک از طریق واردات تأمین می‌شد که هزینه‌بر و وابستگی خارجی را تشدید می‌کرد. با انتشار داده‌های GEMx، شرکت‌های معدنی می‌توانند مناطق پربازده را هدف‌گذاری کنند و هزینه‌های زمین‌شناسی و اکتشاف اولیه خود را تا ۳۰ درصد کاهش دهند.
فناوری‌های کلیدی GEMx
- حسگرهای طیف‌سنجی ماوراءبنفش و مادون قرمز: امکان شناسایی نشانه‌های ناشی از کانی‌های خاص مانند اسپودومن و مونازیت را از ارتفاعات چندهزار پایی فراهم می‌کند.
- تصویربرداری LiDAR: مدل ارتفاعی دقیق از پستی و بلندی‌های زمین تهیه می‌کند و دسترسی به مناطق صعب‌العبور را تسهیل می‌نماید.
- تحلیل داده‌های کلان (Big Data): با تلفیق مشاهدات ماهواره‌ای و پهپادی، الگوریتم‌های هوش مصنوعی الگوهای پنهان در توزیع عناصر معدنی را شناسایی می‌کنند.
تأثیرات اقتصادی و زیست‌محیطی
کاهش هزینه‌های اولیه اکتشاف، علاوه بر صرفه‌جویی مالی برای شرکت‌های معدنی، به جلوگیری از حفاری‌های بی‌هدف و آسیب‌زننده به زیست‌بوم منجر می‌شود. شناسایی زودهنگام پهنه‌های با پتانسیل بالا می‌تواند حجم خاکبرداری، مصرف آب و مصرف انرژی را در عملیات استخراج تا ۴۰ درصد کاهش دهد. این رویکرد هوشمندانه، مطابق با برنامه‌های توسعه پایدار، می‌تواند بار زیست‌محیطی معادن جدید را به حداقل برساند.
چشم‌انداز آینده تأمین مواد استراتژیک
همکاری ناسا و USGS در پروژه GEMx، گامی راهبردی برای خودکفایی آمریکا در تأمین مواد اولیه صنایع پیشرفته به شمار می‌رود. با گسترش این فناوری به سایر مناطق غنی از ذخایر معدنی در آمریکای جنوبی و آفریقا، امید می‌رود که زنجیره تأمین جهانی باتری و قطعات الکترونیکی بدون وابستگی شدید به منابع محدود کنونی تامین شود.
در مرحله بعد، تیم GEMx قصد دارد نمونه‌برداری میدانی را با استفاده از پهپادهای خودران و سیستم‌های حفاری با دقت بالا ترکیب کند تا پتانسیل واقعی ذخایر شناسایی‌شده را تأیید کند و راه را برای استخراج کم‌هزینه و کم‌ضرر هموار سازد.
لعیا آزاده
من فارغ‌التحصیل رشته رسانه و ارتباطات هستم و از همان دوران دانشگاه به پتانسیل فضای مجازی و رسانه‌های دیجیتال برای تولید محتوا علاقه‌مند شدم. فعالیت حرفه‌ای خودم را از سال ۱۳۹۷ با مدیریت یک وبلاگ و شبکه‌های اجتماعی برای یک برند کوچک آغاز کردم. پس از کسب تجربه در زمینه تولید محتوای دیجیتال و بازاریابی، اکنون به عنوان دبیر سرویس محتوای دیجیتال در یک مجله اینترنتی شناخته‌شده فعالیت می‌کنم. تلاش من این است که با بهره‌گیری از روندهای جدید، محتوایی جذاب و تعاملی برای مخاطبان تولید کنم.