هر از گاهی ممکن است رابطه‌ی جنسی محافظت‌نشده یا نقص روش‌های معمول پیشگیری رخ دهد و نگرانی از بارداری ناخواسته پیش بیاید. در این شرایط، قرص اورژانسی با دوز هورمونی بالا می‌تواند تا حد زیادی از باروری جلوگیری کند؛ اما مصرف درست و آگاهانه‌ی آن اهمیت بالایی دارد.
تعریف و عملکرد
قرص اورژانسی، دارویی هورمونی است که معمولاً حاوی پروژستین خالص (مانند لونورژسترل) یا اولی‌پریستال استات است. با تأخیر انداختن یا مهار تخمک‌گذاری، تغییر ناپایدار پوشش داخلی رحم و کندسازی حرکت اسپرم، شانس لقاح و لانه‌گزینی را کاهش می‌دهد. توجه کنید این قرص جنین را سقط نمی‌کند و تنها پیش از شروع فرآیند بارداری (لانه‌گزینی) مؤثر است.
زمان طلایی مصرف
- در اولین ۲۴ ساعت پس از رابطه: بالاترین اثربخشی (بیش از ۹۵٪ جلوگیری)
- تا ۷۲ ساعت بعد: کارایی حدود ۸۰٪
- برای برخی انواع اولی‌پریستال استات: تا ۱۲۰ ساعت (۵ روز) با اثربخشی کمتر
هر ساعت تأخیر در مصرف، احتمال مؤثر بودن درمان را کاهش می‌دهد.
نحوه مصرف
- بسته یک‌دوزی: یک قرص را بلافاصله پس از رابطه بلعیده و با یک جرعه آب میل کنید.
- بسته دو‌دوزی: قرص اول بلافاصله و قرص دوم ۱۲ ساعت بعد مصرف می‌شود.
اگر ظرف دو ساعت استفراغ کردید، باید مصرف را تکرار کنید.
عوارض جانبی شایع
- تهوع و استفراغ
- سردرد و سرگیجه
- حساسیت یا درد سینه
- لکه‌بینی یا تغییر در زمان قاعدگی
- احساس خستگی یا تغییرات خلقی
این علائم معمولاً موقتی و خودبه‌خود برطرف می‌شوند.
نکات مراقبتی و پیشگیرانه
- برای کاهش تهوع، همراه قرص خوراکی سبک بخورید.
- دوره قاعدگی را پیگیری کنید؛ در صورت تأخیر بیش از یک هفته، تست بارداری انجام دهید.
- از تکرار مصرف قرص اورژانسی به‌عنوان روش اصلی پیشگیری خودداری کنید؛ بهره‌گیری از روش‌های منظم مانند قرص‌های روزانه، حلقه یا کاندوم مطمئن‌تر است.
- در صورت سابقه بیماری‌های زمینه‌ای یا همزمانی مصرف داروهای دیگر، پیش از مصرف با پزشک یا داروساز مشورت نمایید.
مصرف هوشمندانه و آگاهانه‌ی قرص اورژانسی می‌تواند اضطراب ناشی از بارداری ناخواسته را کاهش دهد. با این‌حال، بهترین راه پیشگیری، انتخاب منظم و مطمئن روش‌های کنترل بارداریِ طولانی‌مدت است تا هم سلامت هورمونی حفظ شود و هم آرامش خاطر شما تضمین گردد.
لعیا آزاده
من فارغ‌التحصیل رشته رسانه و ارتباطات هستم و از همان دوران دانشگاه به پتانسیل فضای مجازی و رسانه‌های دیجیتال برای تولید محتوا علاقه‌مند شدم. فعالیت حرفه‌ای خودم را از سال ۱۳۹۷ با مدیریت یک وبلاگ و شبکه‌های اجتماعی برای یک برند کوچک آغاز کردم. پس از کسب تجربه در زمینه تولید محتوای دیجیتال و بازاریابی، اکنون به عنوان دبیر سرویس محتوای دیجیتال در یک مجله اینترنتی شناخته‌شده فعالیت می‌کنم. تلاش من این است که با بهره‌گیری از روندهای جدید، محتوایی جذاب و تعاملی برای مخاطبان تولید کنم.