انجمن معتادان گمنام (NA) اکنون به یکی از گسترده‌ترین شبکه‌های حمایتی ترک اعتیاد در ایران تبدیل شده است. این انجمن که از سال ۱۳۷۳ فعالیت رسمی خود را در کشور آغاز کرده، امروز با بیش از ۵۲۷۰ گروه فعال و حدود یک میلیون عضو، نقش مهمی در بهبود زندگی افراد درگیر با مواد مخدر ایفا می‌کند.
انجمن معتادان گمنام؛ تجربه‌محور و بدون وابستگی به مراکز درمانی
برخلاف بسیاری از مراکز ترک اعتیاد، انجمن NA هیچ اردوگاه یا مرکز سم‌زدایی ندارد. تمرکز اصلی این انجمن بر برگزاری جلسات گروهی منظم است که در آن افراد با سابقه مصرف مواد مخدر، تجربیات خود را با دیگران به اشتراک می‌گذارند. تنها شرط حضور در این جلسات، داشتن تمایل واقعی به ترک مصرف است. روند بهبودی در این انجمن بر اساس برنامه‌ای موسوم به «دوازده قدم» پیش می‌رود که در آن اعضا با حمایت یکدیگر، مسیر پاکی را طی می‌کنند.
در این جلسات، اعضایی که مدت بیشتری از ترک آن‌ها گذشته است، به‌عنوان راهنما تجربیات خود را در اختیار تازه‌واردها قرار می‌دهند. این تبادل تجربه، به‌ویژه برای افراد جوان و تازه‌وارد، انگیزه‌ای قوی برای ادامه مسیر بهبودی فراهم می‌کند.
گستره فعالیت در سراسر کشور
بر اساس آمار منتشرشده، انجمن معتادان گمنام در ایران هر هفته بیش از ۲۲ هزار جلسه برگزار می‌کند. این جلسات در مناطق شهری، روستایی و حتی نقاط دورافتاده کشور در دسترس هستند. از مجموع ۵۲۷۰ گروه فعال، ۴۸۹۷ گروه مخصوص مردان و ۳۷۳ گروه ویژه زنان هستند. همچنین ۳۷ جلسه به‌صورت «باز» برگزار می‌شود که خانواده‌ها و علاقه‌مندان نیز می‌توانند در آن شرکت کنند.
هر جلسه معمولاً بین ۵۰ تا ۱۰۰ نفر شرکت‌کننده دارد و به‌دلیل رعایت اصل گمنامی، هیچ اطلاعات شخصی از اعضا ثبت نمی‌شود. این اصل، فضای امنی برای افراد فراهم می‌کند تا بدون نگرانی از قضاوت یا افشای هویت، در مسیر ترک اعتیاد گام بردارند.
نسل جدید و چالش مواد مخدر صنعتی
در سال‌های اخیر، ترکیب‌های جدید مواد مخدر مانند «سورچه» و «کیمیکال‌ها» در میان نسل جوان رواج یافته‌اند. برخلاف مواد سنتی که عوارض آن‌ها در طول سال‌ها بروز می‌کرد، مواد صنعتی در مدت زمان کوتاه‌تری اثرات مخرب‌تری بر سلامت جسم و روان مصرف‌کنندگان می‌گذارند.
با وجود این تغییرات، برگزارکنندگان جلسات NA معتقدند که اصول ترک اعتیاد برای همه انواع مواد یکسان است. حضور جوانان زیر ۲۰ سال در جلسات نشان می‌دهد که این انجمن توانسته با نسل جدید نیز ارتباط مؤثری برقرار کند. بسیاری از این جوانان با دیدن افراد هم‌سن‌وسال خود که موفق به ترک شده‌اند، انگیزه بیشتری برای ادامه مسیر پیدا می‌کنند.
در برخی جلسات، راهنماهایی حضور دارند که با وجود سن پایین، سابقه چند سال پاکی دارند. این افراد با ارائه تجربیات خود، نقش مهمی در حمایت روانی و اجتماعی از اعضای جدید ایفا می‌کنند.
انجمنی جهانی با تأثیر محلی
انجمن معتادان گمنام با سابقه‌ای نزدیک به ۷۰ سال در سطح جهانی، در حال حاضر در ۱۴۴ کشور شعبه دارد و کنفرانس‌های بین‌المللی آن به‌صورت منظم برگزار می‌شود. در ایران نیز این انجمن توانسته با گسترش شبکه جلسات و حفظ اصول گمنامی، به یکی از مؤثرترین نهادهای مردمی در حوزه ترک اعتیاد تبدیل شود.
با توجه به رشد مصرف مواد مخدر صنعتی و افزایش سن مصرف‌کنندگان، نقش انجمن‌هایی مانند NA در پیشگیری، آموزش و حمایت از افراد درگیر با اعتیاد بیش از گذشته اهمیت یافته است. این انجمن نه‌تنها بستری برای ترک، بلکه فضایی برای بازسازی اعتماد به نفس، ایجاد ارتباط انسانی و بازگشت به زندگی سالم فراهم می‌کند.
لعیا آزاده
من فارغ‌التحصیل رشته رسانه و ارتباطات هستم و از همان دوران دانشگاه به پتانسیل فضای مجازی و رسانه‌های دیجیتال برای تولید محتوا علاقه‌مند شدم. فعالیت حرفه‌ای خودم را از سال ۱۳۹۷ با مدیریت یک وبلاگ و شبکه‌های اجتماعی برای یک برند کوچک آغاز کردم. پس از کسب تجربه در زمینه تولید محتوای دیجیتال و بازاریابی، اکنون به عنوان دبیر سرویس محتوای دیجیتال در یک مجله اینترنتی شناخته‌شده فعالیت می‌کنم. تلاش من این است که با بهره‌گیری از روندهای جدید، محتوایی جذاب و تعاملی برای مخاطبان تولید کنم.