در اکتبر ۲۰۲۵، روسیه از سامانه‌ای نوین با نام لیزر میدان رزم Ignis پرده‌برداری کرد؛ فناوری‌ای که بر روی ربات زمینی Kurier نصب شده و هدف اصلی آن نه نابودی تانک‌ها، بلکه خنثی‌سازی مین‌ها و پشتیبانی مهندسی در میدان نبرد است. این رونمایی، توجه بسیاری از تحلیلگران نظامی را به خود جلب کرده و بحث‌های تازه‌ای درباره آینده جنگ‌افزارهای لیزری به راه انداخته است.
ترکیب لیزر متمرکز و رباتیک میدانی
سامانه Ignis بر روی پلتفرم بدون‌سرنشین Kurier UGV نصب شده و قادر است مین‌های ضدتانک سری TM-62 را از فاصله‌ای ایمن هدف قرار دهد. لیزر پرقدرت این سامانه به جای انفجار، بدنه مین را ذوب یا تجزیه می‌کند و بدین ترتیب خطر برای نیروهای انسانی به حداقل می‌رسد.
برد عملیاتی و توانایی‌ها
منابع روسی مدعی‌اند برد مؤثر این لیزر بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ متر است. در تصاویر منتشرشده، پرتو Ignis توانسته مین‌های کارگذاری‌شده در حاشیه رودخانه را بدون انفجار از بین ببرد. با این حال، هنوز مشخص نیست نابودی هر مین چه مدت زمان نیاز دارد؛ موضوعی که می‌تواند در کارایی عملیاتی این سامانه تعیین‌کننده باشد.
اهداف و کاربردهای اصلی لیزر میدان رزم
برخلاف بسیاری از سامانه‌های لیزری که برای مقابله با پهپادها یا دفاع هوایی طراحی شده‌اند، روسیه Ignis را برای مأموریت‌های مهندسی رزمی در نظر گرفته است. مهم‌ترین کاربردهای این سامانه عبارت‌اند از:
- پاک‌سازی میدان‌های مین و موانع انفجاری
- ایجاد مسیر امن برای نیروهای مهندسی
- پشتیبانی در عملیات رفع موانع و باز کردن خطوط عبور
مزایا و محدودیت‌های سامانه Ignis
مزایا
- کاهش خطر برای انسان‌ها: خنثی‌سازی مین‌ها بدون نیاز به حضور مستقیم نیروهای انسانی.
- دقت بالا: تمرکز پرتو لیزر موجب از بین رفتن هدف با کمترین آسیب جانبی می‌شود.
- چندمنظوره بودن: قابلیت استفاده در پاک‌سازی مسیرها و پشتیبانی مهندسی.
محدودیت‌ها
- نیاز به منبع انرژی قدرتمند و مدیریت گرما برای عملکرد پایدار.
- کاهش کارایی در شرایط نامساعد جوی مانند دود، گردوغبار یا باران.
- آسیب‌پذیری ربات در برابر حملات پهپادی یا توپخانه‌ای.
- نامشخص بودن هزینه تولید و توانایی در مقیاس انبوه.
پیامدهای روانی و استراتژیک
نمایش عمومی لیزر میدان رزم Ignis علاوه بر جنبه عملیاتی، پیام روانی مهمی نیز دارد. این فناوری می‌تواند موجب نگرانی طرف مقابل شده و آن‌ها را به توسعه سامانه‌های ضدلیزر وادار کند. همچنین، معرفی چنین فناوری‌هایی می‌تواند بازار صادرات تسلیحات لیزری را وارد رقابت تازه‌ای کند.
جمع‌بندی
رونمایی از لیزر میدان رزم روسیه نشان می‌دهد که کاربرد فناوری‌های لیزری از حوزه دفاع هوایی فراتر رفته و به عرصه مهندسی میدان نبرد نیز وارد شده است. هرچند Ignis هنوز با چالش‌هایی مانند نیاز به انرژی بالا و محدودیت‌های عملیاتی روبه‌روست، اما می‌تواند نقطه عطفی در تحول جنگ‌افزارهای آینده و پاک‌سازی ایمن میدان‌های مین به شمار آید.
لعیا آزاده
من فارغ‌التحصیل رشته رسانه و ارتباطات هستم و از همان دوران دانشگاه به پتانسیل فضای مجازی و رسانه‌های دیجیتال برای تولید محتوا علاقه‌مند شدم. فعالیت حرفه‌ای خودم را از سال ۱۳۹۷ با مدیریت یک وبلاگ و شبکه‌های اجتماعی برای یک برند کوچک آغاز کردم. پس از کسب تجربه در زمینه تولید محتوای دیجیتال و بازاریابی، اکنون به عنوان دبیر سرویس محتوای دیجیتال در یک مجله اینترنتی شناخته‌شده فعالیت می‌کنم. تلاش من این است که با بهره‌گیری از روندهای جدید، محتوایی جذاب و تعاملی برای مخاطبان تولید کنم.