پرونده قتل مردی در ورامین که سال‌ها پیش با انگیزه دفاع از ناموس و ادعای تعرض به خواهر متهم به وقوع پیوسته بود، بار دیگر در صدر اخبار حوادث قرار گرفت. متهم اصلی این ماجرا که به همراه دو برادرش اقدام به قتل مردی ۳۵ ساله در یک قهوه‌خانه کرده بود، در جلسه دوم دادگاه کیفری استان تهران مجدداً بر مهدورالدم بودن مقتول پافشاری کرد و اظهار داشت که این قتل در واکنش به تعرضات وی صورت گرفته است. این ادعا، چالش‌های حقوقی و قضایی جدیدی را پیش روی دستگاه عدالت قرار داده است.
آغاز ماجرای قتل در ورامین و ادعای متهم اصلی
در میانه سال ۱۳۹۶، خبر یک درگیری مرگبار در قهوه‌خانه‌ای در ورامین، پلیس را در برابر یک پرونده پیچیده قرار داد. تحقیقات اولیه نشان داد که سه برادر در این حادثه دخیل بوده‌اند؛ در حالی که دو نفر از آنها در بیرون قهوه‌خانه منتظر بودند، نفر سوم با استفاده از اسلحه شکاری وارد شده و مردی ۳۵ ساله به نام منوچهر را به قتل رسانده است. عاملان قتل بلافاصله پس از حادثه متواری شدند. پس از سه سال تعقیب و گریز و بازبینی دقیق دوربین‌های مداربسته، هر سه برادر به نام‌های شهرام، شاهین و شهاب شناسایی و دستگیر شدند. در مراحل بازجویی، شهرام به عنوان متهم اصلی قتل عمدی و برادرانش به اتهام معاونت در قتل، اتهامات وارده را پذیرفتند.
از حکم قصاص تا نقض دیوان عالی؛ بررسی ادعای مهدورالدم بودن مقتول
نخستین جلسه رسیدگی به این پرونده قتل در شعبه ۱۰ دادگاه کیفری یک استان تهران برگزار شد. اولیای دم مقتول با قاطعیت خواستار صدور حکم قصاص بودند. شهرام، متهم اصلی این قتل، در دفاعیات خود مدعی شد که سه سال پیش از وقوع حادثه، مقتول به خواهر متأهل او در حضور دختر نوجوانش تعرض کرده است. او افزود که این تعرض منجر به طلاق خواهرش و اقدام به خودکشی دختر خواهرش شد. به گفته شهرام، مقتول پس از این وقایع نیز با رفتارهایش در محل، خانواده او را مورد تمسخر قرار می‌داده و همین امر، انگیزه او برای ارتکاب قتل را تشدید کرده است.
در پی این دفاعیات، دادگاه اولیه شهرام را به قصاص محکوم کرد و دو برادرش نیز به دلیل «قدرت‌نمایی با سلاح سرد» به حبس تعزیری محکوم شدند. با اعتراض متهم اصلی، پرونده به دیوان عالی کشور ارجاع شد. قضات دیوان، با توجه به اصرار شهرام بر انگیزه ناموسی و ادعای مهدورالدم بودن مقتول، حکم قصاص را نقض کردند و خواستار تحقیقات جامع‌تر و محاکمه مجدد شدند. حکم حبس برادران متهم اما مورد تأیید دیوان عالی قرار گرفت.
مفهوم حقوقی مهدورالدم و تأثیر آن بر پرونده قتل
مفهوم «مهدورالدم» در فقه اسلامی و حقوق ایران به فردی اطلاق می‌شود که به دلیل ارتکاب جرائم خاص، جانش فاقد حرمت شرعی و قانونی تلقی گردد. در صورت اثبات مهدورالدم بودن مقتول، قاتل ممکن است از مجازات قصاص معاف شده و تنها به پرداخت دیه یا تحمل حبس تعزیری محکوم شود. این ادعا در پرونده‌های قتل، به ویژه مواردی با انگیزه ناموسی، اهمیت بسزایی دارد و بار اثبات آن بر عهده متهم است.
شرایطی که ممکن است منجر به مهدورالدم شدن فرد شود، شامل موارد خاصی است که از جمله آنها می‌توان به:
مواردی چون سب‌النبی یا محاربه
تجاوز به عنف در شرایطی که امکان اثبات آن و عدم امکان دفاع مشروع وجود داشته باشد.
در ادامه تحقیقات، خواهر متهمان و همسر سابق او، ادعای تعرض را تأیید کردند. این شهادت‌ها و مستندات دیگر ارائه شده، مسیر حقوقی پرونده را تغییر داد و دیوان عالی کشور با اکثریت آرا تصمیم گرفت تا با توجه به احتمال مهدورالدم بودن مقتول و لزوم بررسی دقیق شهادت‌ها، پرونده برای رسیدگی مجدد به دادگاه کیفری بازگردد.
جلسه دوم دادگاه و انتظار برای حکم نهایی قتل
جلسه دوم رسیدگی به این پرونده قتل جنجالی، این بار در شعبه ۳ دادگاه کیفری یک استان تهران برگزار شد. بار دیگر، اولیای دم بر خواستار قصاص تأکید کردند. شهرام، متهم اصلی، برای چندمین بار اتهام قتل را پذیرفت و مجدداً بر این نکته پافشاری کرد که مقتول «مهدورالدم» بوده است. او اظهار داشت: «من او را کشتم چون هم زندگی‌مان را نابود کرده بود و هم ما را تحقیر می‌کرد؛ باید کشته می‌شد.»
در پایان جلسه، قضات از اولیای دم پرسیدند که آیا در صورت محکومیت متهم به قتل شبه‌عمد، حاضر به دریافت دیه هستند. پاسخ اولیای دم این بود: «هرچه قانون بگوید.» اکنون قضات دادگاه برای صدور رأی نهایی درباره این پرونده پیچیده و حساس وارد شور شده‌اند. این پرونده از آن جهت حائز اهمیت است که می‌تواند تبعات حقوقی و اجتماعی گسترده‌ای در خصوص نحوه برخورد با جرائم ناموسی و ادعاهای مهدورالدم بودن داشته باشد و چالش‌های موجود در این حوزه را بار دیگر برجسته سازد.
مطالب مرتبط
- راز هولناک قتل دختر جوان در اندیمشک پس از ماه‌ها فاش شد؛ جنایت خانوادگی با سناریوی خودکشی
- جنایت هولناک همسر سابق، به زندگی مبینا، مترجم ۲۰ ساله، پایان داد
- مادری برای رهایی از بحران؛ ادعای تکان‌دهنده همسر خیانتکار با چهار فرزند
- قتل مرد بازنشسته در باغ‌ویلا با همدستی زن جوان و تبعه افغانستانی
لعیا آزاده
من فارغ‌التحصیل رشته رسانه و ارتباطات هستم و از همان دوران دانشگاه به پتانسیل فضای مجازی و رسانه‌های دیجیتال برای تولید محتوا علاقه‌مند شدم. فعالیت حرفه‌ای خودم را از سال ۱۳۹۷ با مدیریت یک وبلاگ و شبکه‌های اجتماعی برای یک برند کوچک آغاز کردم. پس از کسب تجربه در زمینه تولید محتوای دیجیتال و بازاریابی، اکنون به عنوان دبیر سرویس محتوای دیجیتال در یک مجله اینترنتی شناخته‌شده فعالیت می‌کنم. تلاش من این است که با بهره‌گیری از روندهای جدید، محتوایی جذاب و تعاملی برای مخاطبان تولید کنم.