یک کارآزمایی تصادفی وسیع در کشورهای اسکاندیناوی نشان می‌دهد مصرف روزانه آسپرین ۱۶۰ میلی‌گرم پس از جراحی تومور روده بزرگ، می‌تواند در بیمارانی که جهش ژنی PIK3CA دارند تا ۵۵ درصد خطر عود بیماری را کاهش دهد. این نتیجه که در New England Journal of Medicine منتشر شده، افق تازه‌ای در پزشکی دقیق (Precision Medicine) برای جلوگیری از عود سرطان باز می‌کند.
مهم‌ترین یافته‌های مطالعه
پژوهشگران دانشگاه کارولینسکا و مراکز دانشگاهی در سوئد، نروژ، دانمارک و فنلاند بیش از ۳۵۰۰ بیمار با تومور روده بزرگ را که عمل جراحی موفقیت‌آمیز روی آنها انجام شده بود زیر نظر گرفتند.
- نیمی از بیماران با جهش PIK3CA روزانه آسپرین کم‌دوز (۱۶۰ میلی‌گرم) مصرف کردند، نیمی دیگر دارونما دریافت کردند.
- پس از سه سال، گروه آسپرین ۵۵ درصد کمتر دچار عود توده سرطانی شدند؛ درحالی‌که در مطالعات قبلی نرخ برگشت سرطان روده بزرگ در مراحل II–III در بازهٔ ۲۰–۳۰ درصد گزارش شده است (American Cancer Society, 2022).
چرا جهش PIK3CA اهمیت دارد؟
ژن PIK3CA در مسیر سیگنال‌دهی سلولی نقش کلیدی دارد و جهش آن حدود ۱۵–۲۰ درصد تومورهای روده بزرگ و ۳۰–۵۵ درصد سرطان‌های پستان را درگیر می‌کند (Cancer Genome Atlas, 2020). این جهش منجر به افزایش تکثیر سلولی و مقاومت به مرگ برنامه‌ریزی‌شده می‌شود. آسپرین با مهار آنزیم COX-2 و تأثیر بر مسیر PI3K/AKT، التهاب محیط تومور را کاهش داده و از رشد مجدد سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کند.
پیامدهای بالینی و توصیه‌ها
این مطالعه نشان می‌دهد که:
- پزشکان می‌توانند پس از جراحی در بیماران روده بزرگ، بررسی جهش PIK3CA را در دستور قرار دهند و در صورت مثبت بودن، آسپرین کم‌دوز را به‌عنوان درمان کمکی تجویز کنند.
- سازمان‌های راهنما مانند NCCN و ESMO ممکن است در به‌روزرسانی پروتکل‌های پساکرکتومی، نقش آسپرین را برای گروه‌های هدف تأیید کنند.
مزایا و ملاحظات ایمنی
در کنار دسترسی آسان و هزینه پایین، آسپرین خاصیت ضدالتهابی و ضدپلاکتی دارد و در مطالعات اپیدمیولوژیک مصرف بلندمدت آن ارتباط معکوس با بروز سرطان روده بزرگ نشان داده است (USPSTF, 2021).
- اما آسپرین می‌تواند خطر خون‌ریزی گوارشی و عوارض معده‌ای را افزایش دهد؛ بیماران با سابقه زخم معده، مشکلات انعقادی یا همزمان مصرف رقیق‌کننده خون باید تحت نظر دقیق پزشک قرار گیرند.
منابع و مطالعات مرجع
- Marteling A. et al. “Aspirin after Surgery for Colorectal Cancer with PIK3CA Mutation,” New England Journal of Medicine, 2024.
- American Cancer Society. “Colorectal Cancer Facts & Figures,” 2022.
- The Cancer Genome Atlas. “Comprehensive molecular characterization of colorectal cancer,” 2020.
- U.S. Preventive Services Task Force. “Aspirin use for the primary prevention of cardiovascular disease and colorectal cancer,” 2021.
لعیا آزاده
من فارغ‌التحصیل رشته رسانه و ارتباطات هستم و از همان دوران دانشگاه به پتانسیل فضای مجازی و رسانه‌های دیجیتال برای تولید محتوا علاقه‌مند شدم. فعالیت حرفه‌ای خودم را از سال ۱۳۹۷ با مدیریت یک وبلاگ و شبکه‌های اجتماعی برای یک برند کوچک آغاز کردم. پس از کسب تجربه در زمینه تولید محتوای دیجیتال و بازاریابی، اکنون به عنوان دبیر سرویس محتوای دیجیتال در یک مجله اینترنتی شناخته‌شده فعالیت می‌کنم. تلاش من این است که با بهره‌گیری از روندهای جدید، محتوایی جذاب و تعاملی برای مخاطبان تولید کنم.